Er wordt veel gesproken en geschreven over leiderschap en vertrouwen. Blijkbaar zijn velen zich bewust, dat er onvoldoende vertrouwen bestaat tussen MT en uitvoering, of tussen bestuur en management, of tussen teamleden onderling.
In dit bericht wil ik je graag laten kennismaken hoe het brein en vertrouwen met elkaar samenhangen en wat je als manager kunt doen om het vertrouwen te verhogen.
Hersenwetenschappen en vertrouwen
Uit de hersenwetenschappen blijkt dat mensen minder goed functioneren door wantrouwen. Daarom is het belangrijk om vertrouwen een plek te geven in je bedrijf. Wat gebeurt er met de hersenen als je medewerkers vertrouwen ervaren? Vertrouwen activeert het beloningscentrum van de hersenen. Het beloningscentrum is een onderdeel van je basale ganglia gelokaliseerd in je hersenen.
Door het beloningscentrum van het brein te activeren, zorg je voor de release van hormonen, zoals dopamine en oxytocine. Een hoge dosis dopamine zorgt dat we ons goed voelen. En daarnaast zorgt dopamine er ook voor dat we ons beter kunnen concentreren.
Wat gebeurt er met het brein als er wantrouwen heerst? De amygdala, het stresscentrum, wordt vooral geactiveerd,
daardoor komen er stresshormonen vrij. Door stresshormonen zijn medewerkers veel minder productief, minder creatief, en meer afgeleid.
De oplossing voor zelfvertrouwen
Vertrouwen en een actief beloningscentrum zijn als het kip en het ei. Vertrouwen zorgt voor een actief beloningscentrum en een actief beloningscentrum zorgt voor vertrouwen.
Daarom is de oplossing simpel. Het eerste dat je moet doen is re-framen: Beloning en vertrouwen zit ook in het brein. Managers moeten zich derhalve continu afvragen, is het beloningscentrum bij mijn medewerkers geactiveerd? Je kunt dit overigens gemakkelijk zien en ervaren.
In een werkomgeving waar wederzijds respect en begrip heerst wordt het beloningscentrum in hun breinen geactiveerd en heerst er veel flow, dus vertrouwen! Ok, we weten nu dat als we vertrouwen willen krijgen in een bedrijf, we ons onder andere moeten richten op het activeren van beloningscentrum.
Hoe kun je het beloningscentrum in je brein activeren?
- Spontaan en blij gezicht. De bekendste manier om vertrouwen te krijgen door het beloningscentrum te prikkelen is door het hebben van een blij gezicht. Geef iemand een glimlach, en heb een open gezichtsuitdrukking. Het is simpel, maar de manier dat je naar iemand kijkt bepaald voor een groot gedeelte of de ander je vertrouwt of niet. Er zijn genoeg leidinggevenden die letterlijk hun gezicht niet veel laten zien. Ze verbergen zich achter hun tablet. Echt een gemiste kans.
- Juiste bedrijfscultuur. In een afrekencultuur is het erg moeilijk om te managen op basis van vertrouwen. Het brein gaat in de overlevingsstand staan en stress is geboren. Een juiste cultuur om te managen op basis van vertrouwen is een open cultuur waar fouten maken mag, maar waar men wel leert van de fouten en waar men over de fouten spreekt.
- Excellent en mensgericht leiderschap
Sociale waarden activeren het beloningscentrum. Je kunt denken aan waarden zoals respect, het gevoel ergens bij te horen, waardering en collegialiteit. Als je derhalve waardengedreven leiding geeft, activeer je het beloningscentrum. Waarden zijn op zich nog weinig sturend. Denk goed na welke acties bij je waarden horen, en voer vervolgens deze acties uit. Vertrouwen volgt vanzelf. (Het tegenovergestelde van waardengedreven leidinggeven, is sturen op macht, en angst. Echter als je op deze wijze stuurt, activeer je stresscentrum, in plaats van het beloningscentrum. Vertrouwen is dan ver te zoeken.)
Tot slot
Leiderschap bepaalt voor een groot gedeelte of er vertrouwen binnen een bedrijf bestaat of niet.
De gangbare leiderschapspraktijken zorgen vaak voor te weinig vertrouwen. Daarom is ander breinstijlleiderschap nodig. Door vertrouwen te benaderen vanuit de hersenwetenschappen krijgt vertrouwen een bereikbare dimensie.